تحلیل ذهن

این کتاب اصل مساعی مبذوله برای تلفیق دو تمایل مختلف است: یکی در روان شناسی و دیگری در علم فیزیک یا حکمت طبیعی که من نسبت به آنها علی رغم تنافی ظاهری نظر موافق دارم. از یک طرف بسیاری از روان شناسان مخصوصاً پیروان مکتب «رفتار ظاهر» به اتخاذ موضعی گراییده اند که اگر از لحاظ فلسفی اصالت مادی نباشد و از حیث روش و طریقه تحقیق مادی است. آنها روان شناسی را بیش از پیش متکی بر علم ابدان و وظایف الاعضا و مشاهده و ترصید خارجی می نمایند و ماده را امری صلب تر از ذهن و غیر مشکوک تر از آن قلمداد می کنند. در همین حال علمای طبیعی علی الخصوص «آین شتاین» و سایر کسانی که به بیان نظریه نسبت می پردازند «مادیت» ماده را روز بروز کمتر جلوه می دهند....
نظری که به عقیده من مجامع تمایل مادی روان شناسی و تمایل «ضد مادی» فیزیک است همان است که از جانب «ویلیام جیمز» و «اصالت واقعیان جدید» امریکایی اختیار شده و بنا به رأی آنها «مایه اصلی» عالم وجود نه ذهنی است و نه مادی بلکه «جوهری برزخی» است که هر دو از آن ساخته شده اند. در این کتاب من سعی کرده ام که این نظریه را در مورد اموری که روان شناسی بدان اشتغال دارد قدری به تفصیل بیان دارم....
قسمتی از این کتاب به صورت خطابه در لندن و پکن القا شده و یکی از فصول آن راجع به «خواهشهای نفسانی» است قبلاً در مجله «آتنئوم» چاپ شده. اشاراتی که به چین در این کتاب آمده قبل از مسافرت من به آن سرزمین است و از لحاظ جغرافیایی صحیح نیست. غرض من از ذکر چین فقط افاده معنی «کشوری در دور دست» در مقام اشاره به جاهای نامأنوس بوده است.